بررسی سبک شناسانه ی مناجات الشاکین

«مناجات»، عبارت است از راز و نیاز بنده و بیان عجز و نیاز او به پیشگاه خداوند که با صفای قلب و رقت احساس انجام می­­شود. از آنجایی که مناجات در بردارنده­ی فعل و انفعالات درونی است ماهیت غنائی دارد و چون با نکات آموزنده برای نوع بشر همراه است آن را غنائی- تعلیمی نامند. نام امام سجاد(ع)، تداعی کننده­ی مناجات در اذهان است؛ ایشان از عنصر فرهنگی دعا برای نهادینه کردن و تثبیت تشیع و اسلام راستین بهره گرفت و در قالب زبان دعا فرهنگ سازی نمود. در این مقاله، سعی بر آن است عناصر سبکی مناجات الشاکین را در 3 سطح آوایی، نحوی، دلالی (البته با نگاهی متفاوت به سطح دلالی)، و میزان انسجام این سطوح با همدیگر به روشی توصیفی- تحلیلی در سایه­ی سبک شناسی ساختارگرا مورد تجزیه و تحلیل قرار داده شود. در این مناجات، ایشان از سطح آوایی جهت خلق موسیقی و تأثیر­گذاری بیشتر کلام بهره گرفته است و در سطح نحوی در قالب الفاظی زیبا و با دقت در اسلوب بیان و چینش الفاظ و جملات لفظ و معنا را هماهنگ نموده و این سطح را در خدمت ساختار کلی متن قرار داده است. در سطح دلالی نیز با دقت در انتخاب الفاظ متناسب در محور جانشینی، لفظ را در محور همنشینی در خدمت معنای مورد نظر قرار داده و در کنار القای مفاهیم به ادبیّت و جنبه­ی زیبایی شناختی نیز توجه داشته است، همه سطوح فوق حول محور کلی متن(ارتباط با خدا) می­چرخند.